અહીં ગુજરાતના તમામ મુખ્ય લોકનૃત્યો અંગેની સિદ્ધાંતાત્મક નોંધો ગુજરાતી ભાષામાં ટેબલ સ્વરૂપે રજૂ કરવામાં આવી છે:
| ક્રમ | લોકનૃત્યનું નામ | ક્ષેત્ર / વિસ્તાર | વિશેષતા / ઓળખ |
| 1 | ગરબા | સમગ્ર ગુજરાત | નવરાત્રીમાં સ્ત્રીઓ દ્વારા ઘુંઘટ અને રંગબેરંગી ઘઘરા પહેરીને કરવામાં આવતો પરંપરાગત નૃત્ય. |
| 2 | ડાંડીયા રાસ | સૌરાષ્ટ્ર, અમદાવાદ, વડોદરા | લાકડીની છડીઓ સાથે પુરૂષો અને સ્ત્રીઓ બંને દ્વારા કરવામાં આવતો ચમકદાર નૃત્ય. |
| 3 | ટિપ્પણી નૃત્ય | સૌરાષ્ટ્ર (જૂનાગઢ, જામનગર) | કામકાજ કરતી મહિલાઓ દ્વારા ટિપ્પણી (મોટા લાકડાં -૧૭૫ સેમી લાંબી) વડે Rhythm પેદા કરીને કરવામાં આવતું નૃત્ય. |
| 4 | ધરકાં નૃત્ય | સૌરાષ્ટ્ર | લગ્ન પ્રસંગો દરમ્યાન લોકગીતો સાથે સ્ત્રીઓ દ્વારા કરવામાં આવતું નૃત્ય. |
| 5 | હાળી નૃત્ય | કચ્છ, બનાસકાંઠા | મજૂર અથવા મજૂર સ્ત્રીઓ દ્વારા ખેતી સમયે મેળડીને કરાતું નૃત્ય. |
| 6 | પાધારો નૃત્ય | કચ્છ | કચ્છની પહેરવેશ સાથે ધીમા તાલે થતું રુદ્ર-ભવ્ય નૃત્ય. |
| 7 | સુરથી ગરબા | સુરત, દક્ષિણ ગુજરાત | મધુર ગીતો સાથે ધીમા તાલે સ્ત્રીઓનો સુંવાળપણો ધરાવતો ગરબાનો પ્રકાર. |
| 8 | સતુડિયો નૃત્ય | ઉત્તર ગુજરાત | ખાસ કરીને ચમકદાર પોશાકમાં જૂથ દ્વારા રમાતું પ્રાચીન નૃત્ય. |
| 9 | સેઇન નૃત્ય | દક્ષિણ ગુજરાત (ડાંગ) | આદિવાસી સમુદાયનું પરંપરાગત નૃત્ય, વાદ્યયંત્રો સાથે. |
| 10 | ગરસીયા નૃત્ય | બનાસકાંઠા, સાબરકાંઠા | ગરસીયા આદિવાસી સમાજ દ્વારા કરાતું પરંપરાગત તીવ્ર તાલયુક્ત નૃત્ય. |
| 11 | ટિપ્પાની નૃત્ય | સૌરાષ્ટ્ર | સ્ત્રીઓ દ્વારા વસ્ત્રો અને ઘરેલું સાધનો સાથે રજુ થતું લોકનૃત્ય. |
| 12 | રમ્મત નૃત્ય | કચ્છ | લોકગાથાઓ પર આધારિત નાટ્યનૃત્ય જેમ કે હામીરજી-સુમળા, ગંગા-સતી વગેરે. |
| 13 | ભવાઇ | ઉત્તર ગુજરાત | વ્યંગ્ય સાથેનું નાટ્યપ્રદર્શન, નૃત્ય અને નાટકનું મિશ્રણ. |
| 14 | તુરા નૃત્ય | દાંગ, નર્મદા, તાપી | આદિવાસી સમાજનું સામૂહિક નૃત્ય, રંગીન વસ્ત્રો અને ઊર્જાવાન ચાલ. |
| 15 | મરીજ નૃત્ય | ઉત્તર ગુજરાત | લગ્ન પ્રસંગોએ કરાતું મનોરંજનાત્મક નૃત્ય. |
વિશેષ નોંધ:
- ગુજરાતના લોકનૃત્યો અહીંની સંસ્કૃતિ, તહેવારો અને જીવનશૈલીનું પ્રતિબિંબ છે.
- દરેક નૃત્ય તેની વાદ્યયંત્રોની ખાસિયત, પોશાક, તાલ અને પ્રસંગ અનુસાર ભિન્ન હોય છે.
Recent Post